JİNEKOMASTİ (ERKEKTE KADIN TİPİ MEME )

Erkeklerde hormonal nedenler veya yağlanma sonucu memeler büyüyüp belirginleşebilir. Östrojen ve androjen gibi hormonların dengesizliği sonucu ortaya çıkan kadın tipi meme büyümesine “Jinekomasti” denir. Eski Yunancada; gynec: kadınsı, mastos: meme anlamında kullanılmış olup, jinekomasti: kadınsı meme anlamı taşımaktadır. Ancak göğüs kaslarının fazlaca gelişmiş olması (örneğin spor, vücut geliştirme yapanlarda) nedeniyle olan meme büyümesi jinekomasti değildir.

Erkeklerin ortalama yarısında hayatlarının bir döneminde (Yenidoğan,ergenlik veya ileri yaş) meme büyümesi olabilmektedir. Bu dönemlerdeki jinekomasti hali fizyolojik veya doğal olarak kabul edilir. Yenidoğan döneminde doğumda plasentadan geçen veya doğum sonrası sütle geçen östrojen nedeniyle memelerde büyüme olabilir ve bu durum çok uzun sürmez. Puberte (ergenlik) dönemindeki erkeklerde ise  kadınlık hormonları nispeten daha yüksek olabildiğinden geçici bir jinekomasti hali olabilmektedir (10-16 yaş aralığındaki erkeklerde ortalama %40 oranında görülmekte). Bu dönemdeki jinekomastilerin  yaklaşık %70-75’i iki yıl içinde, % 90’ı ise üç yıl içinde hormon dengesinin normalleşmesiyle kendiliğinden düzelmektedir. İleri yaşlarda ise erkeklik hormon düzeyinin düşmesi nedeniyle görece olarak kadınlık hormon düzeyinin yükselmiş olması sonucu jinekomasti hali oluşabilir. Bu dönemde genelde yağların birikmesine bağlı jinekomasti oluşur. Memede sadece yağ dokusunun birikmesine bağlı büyümeye “yalancı jinekomasti” denir.

Ancak bazı durumlarda fizyolojik olmayan jinekomasti gözlenebilir. Örneğin,bazı kanser türlerinde (özellikle testis tümörü), karaciğer ve böbrek hastalıklarında, aşırı alkol kullananlarda,hipertiroidilerde, hormon içeren ilaç kullanımında, digoxin ve bazı ülser ilaçlarının kullanımında,bazı antibiyotiklerin ve diazepam kullananlarda jinekomasti görülebilmektedir. Erkek memesindeki her büyümeyi jinekomasti olarak değerlendirmek varolan bir meme kanserinin tanısını geciktirebilir. Bu nedenle erkek dahi olsa memede büyüme şikayeti olan hastalara bazı tetkiklerin yapılarak büyümenin bir meme kanserine bağlı olmadığından emin olunmalıdır.

Jinekomastileri meme veya yağ dokusundaki artışa göre üç tipe ayırabiliriz. Meme dokusundaki artışa bağlı olanı “Glandüler tip”, yağ dokusundaki artışa bağlı olanı “Adipoz tip” ve hem yağ hem de meme dokusunun birlikte büyüdüğü  tipi ise “Bileşik tip” olarak tanımlayabiliriz.

Genellikle çift taraflı olmakla birlikte bazen tek taraflı olan jinekomasti de mümkündür.

Jinekomasti düşünüldüğünde tedavide yapılacak ilk şey sebebin ortaya konması ve buna yönelik tedavidir. Örneğin ilaca bağlı olduğu düşünülüyorsa ilaç kesilmeli, başka bir hastalığa bağlı olduğu düşünülüyorsa da o hastalığın tedavisi öncelikli olmalıdır. Tıbbi tedaviye rağmen en az 6 ay daha devam eden jinekomasti cerrahi olarak tedavi edilir.

Jinekomastinin cerrahi tedavisinde; meme başı ve areola kompleksinin arkasında lokalize ve büyümüş olan sert fibröz meme dokusu ve yağ dokusu çıkarılır. Jinekomasti nedeniyle yapılabilecek cerrahi müdahaleye karar verirken memelerin büyüklüğü, içerdiği yağ ve meme dokusu oranı, kozmetik beklentiler göz önüne alınmalıdır. Örneğin yağ dokusunun fazlaca biriktiği jinekomastilerde lipsucton düşünülebilir. Meme bezlerinin büyüdüğü tipte ise daha klasik cerrahi yöntemler uygulanır. Fazlaca büyümüş olan memelere müdahalede deride oluşabilecek fazlalıkların da alınması gerekebilir. Bu operasyonlar lokal veya genel anestezi altında yapılabilir. Hasta genelde aynı gün ya da ertesi gün taburcu edilir. Ameliyat sonrası ağrı fazla değildir, kısa sürede günlük hayata dönülebilir.